De Gemeente Nijmegen telt 182.000 inwoners en is daarmee de grootste gemeente van Gelderland en de op tien na grootste gemeente van Nederland. De gemeente zorgt er onder andere voor dat elke dag miljoenen liters afvalwater veilig verplaatst worden door het ondergrondse rioolstelsel.
Inzicht krijgen in de exacte conditie van een verouderde asbest-cement afvalwaterleiding vanwege twee redenen. De leiding nadert het einde van zijn levensduur en langs een derde van het traject is gebiedsontwikkeling gepland. Dit is een geschikt moment om te overwegen of de leiding gelijktijdig vervangen moet worden.
Een inspectie met de Acquarius inspectie tool. Deze tool kan in één run een complete conditie meting van een leiding doen.
De Gemeente Nijmegen telt 182.000 inwoners en is daarmee de grootste gemeente van Gelderland en de op tien na grootste gemeente van Nederland. De gemeente zorgt er onder andere voor dat elke dag miljoenen liters afvalwater veilig verplaatst worden door het ondergrondse rioolstelsel. Vanuit de gemeente ontstond de behoefte voor een inspectie van één van deze leidingen, namelijk een verouderde asbest-cement persleiding die deels onder een groenstrook ligt en gedeeltelijk onder een drukke weg door loopt. De gemeente wilde dat de leiding geïnspecteerd zou worden op meerdere aspecten, namelijk: uitloging van het AC, gezonde wanddiktes, ligging van de leiding, axiale deformatie, lekkages en de voegwijdte en hoekverdraaiing van de koppelingen. De Aquarius bleek hiervoor de meest geschikte en complete tool.
Voor de Gemeente Nijmegen was het van groot belang om inzicht te krijgen in de exacte conditie van hun verouderde asbest-cement afvalwaterleiding. Deze leiding is geselecteerd voor inspectie om twee redenen. In de eerste plaats is de leeftijd van de leiding een belangrijke factor om een inspectie te overwegen, de leiding komt namelijk dicht bij het einde van zijn theoretische levensduur. Ten tweede, en wellicht nog belangrijker, wordt er langs éénderde van het traject een gebiedsontwikkeling voorbereid. Hierbij zullen er gebouwen, infrastructuur en wegen worden aangelegd. Dergelijke activiteiten vormen een typisch moment om te overwegen of er gelijktijdig andere vernieuwingen moeten worden doorgevoerd, zoals het vervangen van een verouderde rioolleiding. Na een gebiedsontwikkeling is het namelijk niet zo eenvoudig meer om de straat opnieuw open te breken, gezien de kosten, overlast en duurzaamheidsaspecten. De gemeente Nijmegen vroeg zich dus af of de geselecteerde leiding vervangen zou moeten worden, en dus meegenomen kon worden in het gebiedsontwikkelingsproject, of dat de leiding van dusdanige kwaliteit is dat deze nog jaren mee zou kunnen.
De gemeente was op zoek naar een partij die een nauwkeurige en complete conditiemeting kon uitvoeren, en daarbij de exacte locatie van de leiding kon vastleggen. “Ik wist dat er risicoleidingen lagen en dat deze geïnspecteerd of misschien zelfs vervangen zou moeten worden. Dus zijn we opzoek gegaan naar een partij die voor ons de complete en nauwkeurige conditiebepaling en de exacte ligging van de persleiding in kaart kon brengen’’, vertelt Arthur Nijhof, senior kwaliteitsbeheerder riolering bij Gemeente Nijmegen. “Eerder hebben we een proef gedaan met de slimme bal van een niet Nederlandse marktpartij, dit werkte prima, maar omdat wij meer gegevens in één keer willen vergaren, voldeed het niet aan onze verwachtingen. Er is uiteindelijk gekozen voor een inspectie met de Acquarius van Acquaint. Met deze tool kan de meest complete en gedetailleerde inspectie uitgevoerd worden en de Acquarius is geschikt voor alle type leidingmaterialen.”
De Acquarius is een PIG (Pipeline Inspection Gauge) die toepasbaar is in (risicovolle) leidingwerken van elk materiaal, zo ook asbestcement. Acquaint heeft ten opzichte van alle andere materialen met asbestcement de meeste kilometers geïnspecteerd en heeft hiermee unieke expertise. De Acquarius meet met gebruik van ultrasone geluidsgolven veel verschillende eigenschappen van de leiding zoals wanddiktes, axiale deformatie, conditie van een koppeling (voeg-wijdte en hoekverdraaiingen), uitloging en lekkages. Met haar patent op het meten van de uitloging van AC leidingmateriaal kan Acquaint bovendien meten welke deel van de wanddikte nog gezond is en welke is verzwakt door uitloging. Daarnaast beschikt de Acquarius over diverse andere sensoren voor een nauwkeurige XYZ-mapping. Al deze eigenschappen maken dat het gebruiken van de Acquarius voor het meten van deze leiding de meest logische en beste keuze is.
Mede dankzij de Gemeente Nijmegen werd het mogelijk gemaakt om een leerzame demo-dag te organiseren tijdens de lancering van de Acquarius in de te onderzoeken persleiding. Verscheidene andere gemeentes en waterschappen waren uitgenodigd om getuige te zijn van de lancering. De dag begon met een uitleg over hoe Acquaint een inspectie met de Acquarius uitvoert. Hierna werd er live gekeken naar de lancering van de Acquarius. Na de lancering werden nog een aantal inspirerende presentaties gegeven door Jan van Doorn (GMB), Peter Brink (Brink rioolbeheer), Michiel Swaving Dijkstra, Max Lhoest (Sweco) en Acquaint’s eigen Erik Driessen. “De dag bleek ontzettend leerzaam en waardevol, er werd volop genetwerkt en het was een mooi moment voor de gemeentes en waterschappen om te kijken hoe zo’n inspectie nou eigenlijk in zijn werk gaat”, aldus Driessen.
Na de uitvoering van de inspectie, en nadat de verzamelde data verwerkt was, werd het rapport met de uitkomsten opgeleverd. Acquaint presenteerde de rapportage en de gemeente kreeg toegang tot het Inline Pipeline Inspection Dashboard van Acquaint. In dit Dashboard krijgt de gemeente een duidelijk overzicht van de conditie van de gemeten leiding. Nijhof vertelt: “Omdat de spanningsconditienormen van de bodem op de leiding significant overschreden worden, lijkt het erop dat de buisdelen onder ontoelaatbare spanningscondities liggen. Hierdoor wordt de restlevensduur naar beneden bijgesteld, wat resulteert in een slechtere situatie dan gedacht”. De inspectiedata, in combinatie met een restlevensduurberekening dat door een ander bedrijf is vastgesteld op basis van de data, lieten zien dat het stuk leiding dat onder een drukke weg doorloopt hoognodig vervangen moet worden. In de bovenstaande sterkteberekeningen wordt uitgegaan van een theoretische materiaalsterkte. “Om de berekeningen nauwkeuriger te maken, dient een kernboring (een proefstuk) van de leiding genomen te worden. Laboratoriumonderzoek kan dan de materiaalsterkte vaststellen, welke wordt gebruikt voor de gevalideerde spanningsberekeningen van het gehele tracé. De conditiemetingen van Acquaint, samen met restlevensduurberekeningen op basis van sterktemetingen van een daadwerkelijke test sample, geven uiteindelijk de meest accurate conditie van de leiding en de meest betrouwbare basis voor een vervangingsbeslissing”, aldus Nijhof.
De samenwerking tussen de twee partijen liep erg soepel. De gemeente geeft dan ook aan dat ze Acquaint zou aanraden bij andere partijen en dat ze hoopt dat er in de toekomst nieuwe inspecties met Acquaint uitgevoerd zullen worden. “Er was sprake van een prettige meedenkende samenwerking”, vertelt Nijhof. “De werkwijze van Acquaint draagt bij aan het ontzorgen tijdens zo’n project, het bedrijf voert zijn taken uitstekend uit.” Ook de samenwerking met het aannemersbedrijf GMB verliep goed. “Beide bedrijven hebben dezelfde ‘drive’: voortvarend, oplossingsgericht en het zijn aanpakkers. Dat wat er moet gebeuren, wordt ook goed uitgevoerd”, aldus Nijhof. Ondanks dat een deel van de leiding in een mindere staat was dan gehoopt, geeft de gemeente aan zeer tevreden te zijn over de algehele inspectie met Acquaint. Er was sprake van een goede overdracht van de rapportage en duidelijke resultaten van de inspectie. “We zijn voorzien van een compleet overzicht en er stonden veel bruikbare toelichtingen in de rapportage. Verder hebben we het Inline Pipeline Inspection Dashboard ook intern kunnen gebruiken om de inspectieresultaten te presenteren”, aldus Nijhof.
