De Acquarius levert ons een schat aan bruikbare data op

Waterschap Aa en Maas beheert tientallen kilometers aan asbest cementleidingen (AC). Voor het gros van deze leidingen, aangelegd in de jaren ‘70 en ‘80, komt het einde van de levensduur in zicht. Daarnaast zijn deze leidingen gevoelig voor uitloging en daarmee voor leidingbreuken. Het waterschap wil daarom de conditie van het areaal in kaart brengen om de vervangings-investering te bepalen. De inspectietool Acquarius speelt hierin een belangrijke rol.

Voor waterschappen is het lastig om de conditie van AC-leidingen inzichtelijk te krijgen. Fred Bergman, verantwoordelijk voor het onderhoud van leidingen en civiele werken van Waterschap Aa en Maas weet er alles van: ‘De huidige methoden om de leidingconditie te bepalen zijn vaak destructief en relatief onnauwkeurig. Zo werken we bijvoorbeeld met camera-inspecties, maar daarmee zie je niet altijd voldoende. Met radarinspecties meet je slechts een paar punten in een tracé. En deze locaties moet je ook nog eens opgraven.

Investeren in de Acquarius

Waterschap Aa en Maas investeert daarom in nieuwe vormen van leidinginspecties om beter inzicht te krijgen in het areaal. Bergman: ‘Wij hebben enorme behoefte aan inspectietools waarmee je leidingen snel en nauwkeurig in kaart kunt brengen (zonder graaf- en breekwerk) zoals het smartpiggen. We werken daarom al enkele jaren samen met Acquaint. Onder meer om de Acquarius-techniek verder te ontwikkelen. We hebben inmiddels meerdere conditiemetingen met Acquaint gedaan.’

Inspecties in Nuland en Geffen

Twee recente inspecties met de Acquarius vonden plaats in 2020. Hierbij ging het om twee vergelijkbare asbestcementpersleidingen uit de jaren zeventig. Eentje bij Nuland en één bij Geffen. Beide leidingen hebben een inwendige diameter van 250mm en zijn ruim twee kilometer lang. Bergman: ‘Het doel van deze inspectie is om de kwaliteit van de leiding, uitloging, wanddiktes en ligging van de leiding in beeld te brengen. Maar we willen ook mogelijke defecten opsporen zoals deuken, ovaliteit, voegstand, hoekverdraaiingen, slechte verbindingsstukken en lekkages.’

Eén van de grote voordelen van de Acquarius is dat er geïnspecteerd kan worden terwijl een leiding nog in bedrijf is

Inspectie terwijl leiding in bedrijf is

Eén van de grote voordelen van de Acquarius is dat er geïnspecteerd kan worden terwijl een leiding nog in bedrijf is. De inspectietool wordt ‘gelanceerd’ door een verlengstuk op een T- of Y-stuk te plaatsen. Eenmaal in de leiding wordt de Acquarius aangedreven door de pompen van het gemaal. Aan het einde van z’n reis door de transportleidingen in Nuland en Geffen werd de Acquarius ontvangen in een put op het ontvangstgemaal en daar met een kraan eruit getakeld.

Resultaten

Een schat aan data

De Acquarius bracht beide leidingen inwendig volledig in beeld. De inspectie resulteerde in een rapportage die niet alleen volledig beeld geeft van de leidingconditie, maar die ook risico’s signaleert. Zo wordt er op basis van de leidinggegevens van het waterschap (jaartal/ ligging/ wanddiktes/ leverancier) gekeken of er hoekverdraaiing of voegwijdte buiten de toleranties van de leveranciersgegevens liggen. Of dat er uitloging (zeer nauwkeurig via ultrasoon-inspecties) of H2S aantasting in de leidingen voorkomt, wat duidt op aantasting van de wanddikte.

Rapportages

De rapportages en ‘insights’ komen beschikbaar in een online dashboard. In twee jaar tijd zijn die analyses en rapportages stap voor stap verbeterd. Bergman: ‘In het begin was het aflezen van al die data lastig, zeker omdat alles in verschillende programma’s bijgehouden werd. Inmiddels zijn al die data terug te vinden in één omgeving. Met één klik op de muis kan ik specifieke data in beeld brengen en vervolgens verschillende rapportages genereren. En in het dasboard vind je een samenvatting die aangeeft welke locaties om aandacht vragen.’

Accurate data en adviezen

Hoe accuraat deze analyses zijn, bleek uit de inspectie van de leiding bij Geffen. Begin maart kwam de rapportage van dit leidingdeel in beeld. Hieruit bleek dat er op één punt sprake was een scherpe hoekverdraaiing: een potentieel risico. Nog geen twee dagen na het opleveren van de rapportage ontstond exact op die plek een leidingbreuk. Bergman: ‘De data was duidelijk, net als het advies. Alleen werden we, nog voordat we iets konden doen, al ingehaald door de werkelijkheid. Tijdens de reparatie bleek er inderdaad sprake te zijn van een flinke hoekverdraaiing in een mof. Er stond zoveel spanning op de buis erachter dat die hierdoor gescheurd is.’

Een geruststellende gedachte

Dit incident was overigens een uitzondering. Bergman: ‘Van de leidingen die we in de afgelopen jaren met de Acquarius hebben geïnspecteerd zien we niet veel schokkends. Er zijn altijd wel actiepuntjes, maar we hoeven zeker geen kilometers te vervangen. De leidingen liggen er over het algemeen netjes bij en dat is een geruststellende gedachte. Hadden we de Acquarius niet ingezet, dan hadden we waarschijnlijk veel meer leidingen opgegraven om te inspecteren, terwijl we nu weten dat dit niet noodzakelijk is. Dit maakt de investering in de Acquarius dan ook zo de moeite waard.’

Lange termijnplanning

Bergman: ‘Normaal gesproken inspecteren we leidingen elke tien à vijftien jaar, afhankelijk van de conditie ervan. Zoals we het nu hebben gedaan, kunnen we de volgende inspectie tien jaar vooruitschuiven. We willen daarom ook gaan starten met een langetermijnplanning. Hamvraag: wat doet het voor ons budget om gericht te inspecteren en vervolgens gericht te repareren of te vervangen in plaats van het volledig vervangen van leidingen.’

Bergman: ‘Natuurlijk zijn er meerdere partijen bezig met het ontwikkelen van inspectiemethodes, het zou mooi zijn als deze kennis met elkaar gedeeld wordt. De samenwerking met Acquaint is ons erg goed bevallen. De samenwerking is fijn, de data mooi. Uiteraard houden we elkaar scherp door het stellen van kritische vragen. Omdat er veel waardevolle data (én potentiële kostenbesparingen) uit de inspecties naar voren komt, behouden we het budget om die samenwerking voort te zetten.’